Hoogsensitiviteit is de term die wordt gebruikt voor het aanduiden van een totaalpakket aan eigenschappen die we in het gedrag zien van iemand die hoogsensitief is. Het wordt daarom ook een persoonlijkheidseigenschap genoemd. Het is een aangeboren eigenschap die voorkomt bij 15 tot 20% van de bevolking.
Die gedragseigenschappen zijn het gevolg van een andere werking van het brein en zenuwstelsel. Bepaalde hersengebieden zijn actiever, er zijn meer verbindingen tussen hersengebieden en -netwerken, er gaan meer (en direct meer complexe) gebieden aan het werk bij het verwerken van info, en het zenuwstelsel is fijner afgesteld.
Hierdoor is er sprake van een andere informatieverwerking: er worden meer prikkels verwerkt en dat gebeurt op een meer diepgaande manier. HSP’s nemen de wereld daardoor anders waar dan mensen die niet hoogsensitief zijn: ze merken dingen op die anderen ontgaan, leggen linken die anderen niet leggen en beleven gebeurtenissen intenser.
Beseffen dat anderen gewoon niet zien wat jij ziet, kan enorm helpen om zowel naar jezelf als naar de anderen milder te kijken, om meer wederzijds begrip en minder frustraties in je relaties te ervaren.
Om van hoogsensitiviteit te kunnen spreken, moeten de volgende 3 kerneigenschappen samen aanwezig zijn:
Grotere opmerkzaamheid Een grotere opmerkzaamheid voor prikkels uit de omgeving, voor signalen uit het eigen lichaam (bv. honger) en voor subtiliteiten, nuances, details, veranderingen. HSP’s merken dingen op die anderen ontgaan, hebben een sterke intuïtie en kunnen intens genieten van kleine dingen. Ze lopen echter ook een groter risico op zintuiglijke, mentale en emotionele overprikkeling.
Grondige en complexe verwerking van alle indrukken Grondige en complexe verwerking van alle indrukken, zowel de negatieve als de positieve, waardoor deze intenser worden beleefd. HSP’s denken diep na (over de wereld, over gebeurtenissen, over zichzelf), overdenken en analyseren veel. Ze hebben een goed overzicht, zien het totaalplaatje, ze voelen de context waarin situaties zich afspelen goed aan, ze begrijpen die goed en houden er sterk rekening mee. Ze leggen veel linken tussen informatie en kunnen daardoor creatieve oplossingen vinden voor problemen. Ze hebben een sterk voorstellingsvermogen. Ze zijn bedachtzaam, nemen alle info mee in het nemen van beslissingen en kunnen zowel heel goed alle risico’s als alle opportuniteiten zien.
Sterke sociale gerichtheid Sterke sociale gerichtheid waarbij er een automatische neiging is rekening te houden met de belangen van de individuele groepsleden en de groep als geheel. Ze zijn sterk in het oppikken van sociale signalen, kunnen mensen goed lezen, voelen het als iemand niet authentiek of congruent is, ze voelen de sfeer als ze ergens binnenkomen, voelen het aan als er onderhuidse spanningen zijn en kunnen onderlinge relaties tussen groepsleden snel doorzien. Ze kunnen zich goed verplaatsen in de ander en voelen goed aan wat anderen nodig hebben (inlevingsvermogen). Ze kunnen situaties gemakkelijk vanuit verschillende perspectieven bekijken en daardoor mensen met elkaar verbinden. Ze zijn erg zorgzaam, behulpzaam, plichtsbewust en hebben een sterk rechtvaardigheids- en verantwoordelijkheidsgevoel. Ze hebben nood aan harmonie en diepgaande connectie.
Elk van deze hoogsensitieve kwaliteiten kan echter ook doorschieten naar een valkuil wanneer deze overdreven worden ingezet. Zo kan zelfreflectie doorschieten naar zelfkritiek, diep nadenken wordt piekeren, empathie wordt overnemen van emoties, behulpzaamheid wordt redden. Dat is dus zeker iets waar je als HSP rekening mee hebt te houden als je hoogsensitiviteit als een kracht en niet als een last wil ervaren.
De diepgaande manier van informatie verwerken gaat ook gepaard met een aantal specifieke behoeften zoals meer tijd nodig om te herstellen van indrukken, om prikkels te verwerken, om te reflecteren en te laten bezinken, om te beslissen en om alleen te zijn. Wanneer je niet weet dat je hoogsensitief bent of om een andere reden niet met deze behoeften rekening houdt, loop je als HSP een groter risico om chronische stress te ontwikkelen en leeg te lopen.
Commenti